"Beni Konya'da geneleve götürdüler"
- 26.05.2013 10:45
Hürriyet’in medya sponsoru olduğu ve 3 Ağustos’ta İstanbul’da gerçekleşecek ‘The Wall’ turnesi öncesinde Pink Floyd grubunun solisti Roger Waters ve yazar Elif Şafak Londra’da bir araya geldi. Bir röportajdan ziyade sohbet havasında geçen buluşma sırasında Elif Şafak yazarlığının yanında nasıl iyi bir röportajcı olduğunu kanıtladı ve Waters’a Türkiye’de yıllar önce yaşadığı genelev macerasını anlattırdı.
ELİF ŞAFAK: Ben gazeteci değil, yazarım. Ve büyük hayranınızım. O yüzden size gazeteci soruları sormayacağım. Hayatta ve sanattaki bazı temel kavramlar üzerinde sohbet edelim istiyorum. ROGER WATERS: Elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağım.
ELİF ŞAFAK: Türkiye’de biraz tanınan bir insansanız o mesafe hemen kapanıyor. Siz o sınırı nasıl koruyorsunuz? ROGER WATERS: Sıkıntı çıkmıyor çünkü gerektiği zaman çok kaba ve sert olabiliyorum. Bir restorana gidip sakince yemek yemek istersiniz ama sizi sevenler bir türlü rahat bırakmaz. Üçkağıtçı biri değilim. Öpeyim diye bebeklerini uzatırlar bazen. Çekilin gidin! Ben bebeğinizi öpmem çünkü bebeklerden nefret ederim. Böyle durumlarda ya çileden çıkarım ya da birine patlatırım.
ELİF ŞAFAK: Öfkelisiniz yani. Sizce yaratıcı olabilmek için öfke önemli bir duygu mu? ROGER WATERS: Kesinlikle. Çok ifade etme yanlısı olmasam da en az diğer duygular kadar önemli bence. ELİF ŞAFAK: Üç çocuk babası olmak öfkenizi dindirmedi mi? ROGER WATERS: O kadar uzun zaman önce baba oldum ki bende neler değiştirdiğini hatırlamıyorum. Büyük oğlum 37 yaşında.
ELİF ŞAFAK: Ben mesela anne olmanın içimdeki öfkeyi ve kızgınlığı azalttığını düşünüyorum, o yüzden sordum. ROGER WATERS: Sizin çocuklarınız kaç yaşında? ELİF ŞAFAK: Biri 5, diğeri 7 yaşında. Belki büyüdüklerinde benim de öfkem geri gelir. Peki sizce sanatçılar bu öfkeyle bir fark yaratabilir mi toplumda, siyasette? ROGER WATERS: Yaratabilirler. Tüm dünyayı gezdim. Özellikle de Güney Amerika’da neler yaşandığını çok iyi biliyorum. Şarkıların büyük fark yarattığına eminim. Türkiye’de sanatçılar f
ELİF ŞAFAK: Elbette, şarkılar kitleleri harekete geçiriyor. Müziğin öteden beri gücü büyük ülkemde. Ama edebiyat, filmler ve karikatürlerle karamizah da etkili. ROGER WATERS: Sizin romanlarınız ne hakkında?
ELİF ŞAFAK: Hepsi birbirinden farklı. Ben edebi romanlar yazıyorum. ‘Baba ve Piç’ biri Ermeni biri Türk, iki ailenin ortak hikâyesi, geçmişi üzerine kurulu. Unutmak, hatırlamak hakkında… En son romanım ‘İskender’. Yarı Türk yarı Kürt aile hakkında. Bir namus cinayeti etrafında gelişiyor ama alışılageldik bir namus cinayeti değil çünkü ailenin oğlu annesini bir yabancıya âşık olduğu için cezalandırmak istiyor. Annelerin oğullarını nasıl yetiştirdikleri ve erkeklik üzerine bir roman.
ELİF ŞAFAK: Amerika’da yaşıyorsunuz. Ama İngilizsiniz. Amerikan vatandaşı da olmadınız. Bu bir tercih miydi? Kendinizi küresel bir ruh, bir dünya vatandaşı gibi mi görüyorsunuz? ROGER WATERS: Bakın, ruh deyince tehlikeli sulara giriyorsunuz.
ELİF ŞAFAK: Ulusal kimlik meselesiyle ilgili ne düşündüğünüzü merak ediyorum aslında. Türkiye’den gelen bizler için bu önemli bir kavram: Kimlik. Bilhassa ulusal kimlik. ROGER WATERS: Ulusal kimliğimle bağım çok kuvvetli diyemem. Evet İngilizim ama pişmanlıklarım var tarihe bakınca. Kibirli mirasımız küresel ekonomik dengeler çerçevesinde şekilleniyor. İngiltere’de yaşarken halkın üzerindeki saçma sapan ekonomik dayatmalardan çok şikâyetçiydim.
ELİF ŞAFAK: Amerika’ya ne zaman taşındınız? ROGER WATERS: Politik değil, kişisel sebeplerden gittim. 1990’da ikinci evliliğimi yaptığımda İngiltere’den taşındım. Los Angeles’a yerleşip albüm yaptım. 2000’lere kadar ara ara İngiltere’ye gidip kaldım. Şimdi tamamen Amerika’dayım. İngiltere’ye geldiğim zaman kendimi evde hissetmem ama. İşin ilginci Amerika’da da böyle hissetmiyorum. Hiçbir yere ait olmadığım için de çok mutluyum.
ELİF ŞAFAK: Dünyanın banliyösünde yaşamayı tercih eden biri gibisiniz… ROGER WATERS: Hayır. Ben hayatta kalan biriyim. Katkıda bulunan. Ulusal sınırları aşan bir arenada çaba göstererek varolan biri gibi düşünürüm kendimi. Dünya vatandaşı olma fikrine çok sıcak bakıyorum. Etiyopya’da yaşayan çocuklarla New York’un zengin mahallelerinde yaşayan çocuklar aynı haklara sahip olmalı. ELİF ŞAFAK: Bir yerde gençliğinizde Beyrut’tan Londra’ya otostopla gittiğinizi okudum. Türkiye’den de geçtiniz mi?
ELİF ŞAFAK: Genelev mi? ROGER WATERS: Evet evet, kapıdan şişman bir hayat kadını çıktı ve beni kolumdan tutup içeri sürüklemeye başladı. Ortalıkta bir sürü yarı çıplak kadın vardı. Kadına direndim, ne de olsa İngilizim. Herkes bana gülüyordu, çok utandım. Sonra anladım ki tek istedikleri beni aralarına alıp bir hatıra fotoğrafı çektirmekti.
ELİF ŞAFAK: Türkiye’deki hayranlarınız bu hikâyeye çok şaşıracak... ROGER WATERS: Size bir anımı daha anlatayım: 1960’ta İstanbul’daydım... Annemin küçük bir otomobili vardı. Onunla yolculuk yapıyordum. Bozuldu ve tamirciye götürdüm. Tek kelime Türkçe konuşamıyordum. Otomobilin etrafında bir sürü erkek toplandı.
Bir Amerikan otomobil olduğu için ellerinde bozuk parçayı değiştirmek için gerekli yedek parça yoktu ve o kadar çok yardım etmek istediler ki orada kendileri bir parça yaptılar. Bayağı uğraştılar, birkaç günlerini aldı ama ölçüp biçerek gerekli parçaya benzer bir şey üretebildiler. Çok güzel bir andı. İstanbul’a ilk gelişimdi. Türk insanının ne kadar yardımsever olduğunu o an anladım.
ELİF ŞAFAK: Siz politik görüşlerinizi açıkça ifade eden bir sanatçısınız. Demokrasinin tam işlemediği ülkelerde görüşlerinizi ifade ettiğiniz için zor anlar yaşayabiliyorsunuz. Sanatçılar arasında çok tartışılan bir konu bu: Beğenmediğimiz bir hükümeti protesto etmek için bazı ülkelere gitmemeli miyiz? İnsan haklarının hiçe sayıldığı bir ülkeye gider misiniz?
ROGER WATERS: Durumdan duruma değişir ama ben Filistin’de İsrail’e karşı yürütülen ‘Tecriti ve Ambargoyu Boykot Kampanyası’nı destekliyorum. Sistemli olarak dışlayıcı politikalar uygulayan herhangi bir ülkeye gitmem. İsrail’in Filistin’de yaptıkları akıl alacak gibi değil çünkü.
ELİF ŞAFAK: Bense her ülkeye gidip eleştirilerimizi orada da yapmak gerektiğine inanıyorum. Bundan dolayı kategorik boykotu desteklemiyorum çünkü ülkeler dünyanın geri kalanından tecrit edilince daha baskıcı ve otoriter tutumlar sergileyebiliyor. Yani bağlar kopunca o ülkenin insanları için hayat zorlaşıyor. ROGER WATERS: Neden öyle diyorsunuz? Güney Afrika’ya yönelik uygulanan boykot sizce ülkenin politikasını etkilemedi mi? Ülkelerinin geleceğinin kendi ellerinde olduğunu hissetti böylece insa
